Мархаева Таисия Хандуевна

Биография

Таисия Хандуевна Мархаева родилась в 1968 году  в селе Санага Закаменского района. 

В 1983 году окончила 9 классов Санагинской средней  школы  и поступила в Улан-Удэнское педагогическое  училище  №1.

После окончания училища  работала по  направлению в Тункинском районе. Со школьной скамьи полюбила поэзию, писала стихи на бурятском языке. Работая учителем, продолжала заниматься поэтическим творчеством.  Стала членом  литературного объединения  «Мүнхэ-Сарьдаг».

После нескольких лет работы в Тунке она  вернулась в родную Санагинскую школу. Сегодня продолжает трудиться  учителем  бурятского языка и литературы. 

Ее стихи были опубликованы в книгах «Зэмхэ сэсэгэй зэрэлгээн соо» и «Уран Дүшын угалзанууд».

Принимала участие в XIV конференции молодых писателей.

      

«Эхэ түрэл хэлэмни»

Эбиин һүөөр дамжажа

Эдир хүүгэдтээ шэнгээһэн —

Эхэ түрэл хэлэмни.

Ундыем харюулха аргатай

Тунгалаг аршаан булаг мэтэ —

Түрэл баян хэлэмни.

Түмэн буряад арадтаа

Түүхэ домогоо дамжуулһан —

Уян түрэл хэлэмни.

Энээхэн наһанайм тулгуур

Энхэ нангин түшэгни —

Эхэ түрэл хэлэмни.

«Хани нүхэрни»

Шангаар шараһан нарамнай

Һарьдаг уулые гэрэлтүүлнэ.

Эжэл нүхэрэйм шарай

Эльгэ зүрхыем уяруулна.

Бадараад гараһан нарамнай

Байгаа дэлхэйгээ халаана.

Хани гансым миһэрэл

Халуун зүрхыем доһолгоно.

Туяараад гараһан нарамнай

Түхэреэн дэлхэйгээ гоёоно.

Ушарһан гансым мэдэрэл

Уянхан зүрхыем эзэлнэ.

Библиография

Отдельные издания

Публикации в периодических изданиях и сборниках

1992

  1. Тоонтомни; Хүсэл; Түнхэндэ түрэһэн шүлэг; Байгал; Дуран; Охор-Шэбэр; Тоонто нютаг [Текст]: шүлэгүүд  /  Т. Мархаева  //  Зэмхэ сэсэгэй зэрэлгээн соо. – Захаамин, 1992. – н. 85-90.

1994

  1. Шамда, Байгал; Саяан уула; Охор-Шэбэр; Еохор [Текст]: шүлэгүүд  / Т. Мархаева  // Уран Дүшын угалзанууд: хамтын согсолбори. – Захаамин, 1994. – н. 59-60.

1996

     3. Хүсэл; Байгал [Текст]: шүлэгүүд  /  Т. Мархаева  // Байгал № 4. — Улаан-Удэ, 1996. — н. 76-77.

1998 

      4. Тоонтомни ; Охор-Шэбэр ; Дуран тухай дуун ; Хүсэл ; Шамда, Байгал! ; Саяан уула : шүлэгүүд /             Т. Мархаева. – Текст : непосредственный // Ажалай туг. – Захаамин, 1998. – Апр. 7 (№ 14). – Н. 2           : фот. – Текст на бурятском языке.

2002 

      5. Дуран : [шүлэг] / Т. Мархаева. – Текст : непосредственный // Буряад үнэн : Дүхэриг. – 2002. –               Мартын 7 (№ 27). – Н. 15 : фот. – Текст на бурятском языке.

2010

      6. Байрын саһан; Үглөөнэй бодол; Буряад хэлэмни; Байгаалияа баран хамгаалая [Текст]:                            шүлэгүүд  /  Т. Мархаева  //  Ажалай туг. – Захаамин, 2010. – Мартын 30.

2011

      7. Буряад арадай заншалта газарай эдеэ хоол мүнөө сагта хэрэглэлгэ [Текст]  /  Т. Мархаева  //               Ажалай туг. – Захаамин, 2011. – Нояб. 29.

2012

     8. Газарай ургаса эдеэ хоолдо хэрэглэлгэ [Текст]  /  Т. Мархаева  //  Байгал. – 2012. – № 2. – н. 161-           165.

2015

     9. Газарай эдеэ хоол мүнөө сагта хэрэглэлгэ [Текст]  /  Т. Мархаева  // Ажалай туг. – Захаамин,                 2015. – Авг. 28; Сент. 11

    10. Наян табан наhанай налгай дабаан дээрэ [Текст]  /  Т. Мархаева  // Ажалай туг. – Захаамин,                  2015. – Окт. 30

    11. Буддын шажанай түүхэhээ [Текст]  /  Т. Мархаева  // Ажалай туг. – Захаамин, 2015. – Нояб. 27;              Дек. 11

2017

     12. Тоонтомни [Текст]  /  Т. Мархаева  // Ажалай туг. – Захаамин, 2017. – Июн. 16

      13.  «Уран Дүшын» угалзанууд / подготовила Г. Базаржапова. – Текст : непосредственный//                       Буряад  үнэн. – 2017. – Июниин 7 (№ 22). – Н. 17 : фот. – Из содерж. : Тоонтомни : [шүлэг] / Т.               Мархаева. – Н. 17. – Текст на бурятском языке.

 

2018

        14. Түүхэ домогоо, уг гарбалаа шэнжэлэгшэ. С-Ж.Д. Цыренов тухай [Текст]  /  Т. Мархаева  //                     Ажалай туг. – Захаамин, 2018. – Янв. 12

         15. Буряадай 100 шухаг нютагуудай нэгэн [Текст]  /  Т. Мархаева  // Ажалай туг. – Захаамин,                      2018. – Майн 25.

2019

         16. Эхэ түрэл хэлэмни; Һананаб даа; Хани нүхэрни; Яаранаб даа; Түрүүшын багша; Санага                          [Текст]  /  Т. Мархаева  // Ажалай туг. – Захаамин, 2019. – Окт. 25.

2020

        17. Хяагтын аймаг — буряадай үзэмжэтэ газарнуудай нэгэн [Текст]: статья  /  Т. Мархаева                             (Цыденова Настя hурагшань)  // Буряад үнэн № 31 (вкладыш). – Захаамин, 2020. – Сент. 28.

2021 

      18.  Эхэ түрэл хэлэмни ; Һананаб даа ; Хани нүхэрни ; Түрүүшын багша ; Яаранаб даа : [шүлэгүүд]              / Т. Мархаева. – Текст : непосредственный // Уран-Дүшэ : хамтын согсолбори /                                       литобъединение            «Уран-Дүшэ» Закаменского района ; [редактор С.-Х. Д. Дармаева ;                   согсолон бүридхэгшэ Д. Ц. Тогмитова]. – Улан-Удэ, 2021. – Н. 172-176 : фот. – Текст на                          бурятском языке.

О ней

Ринчинов, С. «Булагай тунгалаг аршаан мэтэ бурьялан байг лэ буряад хэлэмнай!» / С. Ринчинов. – Текст : непосредственный // Буряад үнэн. – 2017. – Нояб. 8 (№ 44). – Н. 18 : фот. – Текст на бурятском языке.