Намжилова Роза Баировна
Биография.
Родилась в 1946 году в селе Енгорбой Закаменского района. «Отличник просвещения Российской Федерации», «Заслуженный учитель Республики Бурятия», член литературного объединения «Уран Дүшэ», автор сборника стихов «Сэгнэнэб шамаяа, hахюуhам» и многочисленных публикаций.
В 1969 году поступила в Бурятский педагогический институт имени Доржи Банзарова. После окончания института начала свою педагогическую деятельность в родном селе.
С 1970 по 1982 год работала инспектором домоуправления в г. Ленинграде. В 1982 году награждена знаком «Победитель социалистического соревнования». Затем работала в школах города Закаменска преподавателем математики, руководителем шахматного клуба «Белая ладья».
В 2005 году издан сборник стихов «Сэгнэнэб шамаяа, һахюуһам», который высоко оценили поэты и писатели Бурятии Г. Чимитов, Б. Шойдоков, А. Ангархаев, Н. Шабаев и др.
«Үлгы минии тоонто»
Хорин нахюур хада уулаар
Хилэ татажа ербыгээд,
Ара байсынгаа үндэрhөө
Аршаанаар билтарhан нютагни.
Энэл даа эсэгым тоонто,
Элинсэгэйм бууhан нютаг,
Аймаг зоноороо хамта
Аза жаргалай хотог.
Зэдэ, Сэхир уhа голнууд
Зэлэ татан урилдаа,
Заахан наhанайм үдэрнүүд
Зүүдэндэм hэтэ манагдаа
Угтаал даа эжымни үлгы,
Угайм тахиhан нютаг,
Улад зоноороо үлзы
Утын жаргалай хотог.
Хорбоо юртэмсын альган дээр
Хүүхэн-Бүмбэй hахюуhатай,
Хадын зоной абаритай,
Хонгоодор гарбалтай Ёнгорбоймни.
Эндэл даа жаргалай орон,
Эндэл даа заяанай одон,
Эндэл даа зүүдэнэйм эхин,
Эндэл даа дуранайм охин.
«Дууланаб, Илалтын үдэрэй солые»
Эрхэ сүлөөгэй нангин hүлдые тэмсэлдэ олоод,
Эхэ орондоо амгалан тайбанай жолоое барюулааш,
Эзэрхэг түримхэй хархис дайсаниие эшээндэнь этэрээд,
Эбдэрэл, hайндаралай, үхэл тахалай үүдые хаагааш,
Илалтын үдэр!
Хамаг хүсэеэ балта хадууртал нюдарга болгоод,
Хамха сохёош, хазажа садахагүй хомхой дайсанай үргые.
Мянга дүрбэн зуун арбан найман үдэр hүниин тэмсэлдэ
илаад,
Мандуулаш нютагтаа Баатар-Армитаяа эрхэ сүлөөгэй
hүлдые, Илалтын үдэр!
Дуулагты, хэлэнэб, дайн дажарай дүлэтэ хэлэниинь
Дэбhүүлээ hэегүй дүшэн табан оной хабар,
Шагнагты, дабианаб, шэхэжэ садахагүй улаан хоолойгынь
Шангаар бажууhан баатар сэрэгшын hэшхэл сэбэр,
Илалтын үдэр!
Хүнэй ухаае замбуулинда дэгдээhэн хоридохи зуун жэлые
Хожом хойно ерээдүйн үетэн үндэрөөр сэгнэхэ,
Хамууhаа үлүүгээр хохидол асарhан дэлхэйн дайе
Хүгжэхынь хүлеэнгүй тамын оёорой hургаалда хүртөөхэ,
Илалтын үдэр!
Түүхэдэ ороhон Илалтын үдэрэй холодон ошоходо,
Тамалнал зүрхыем үдэртөө дүүрэн харюугүй асуудал.
Сүлөөдэ дуратай, хүршэдөө хориггүй ажалша арадтам
Соносхол үгыгөөр шолмос дайсан юундэ асарааб
hандарал, Илалтын үдэр!
Харагдаа даа, үлэсхэлэн байдалай харанхы оёор,
Халхалжа ядахадаа Эхэ дайдамнай hанаа алдаа,
Үзэгдөө даа, хүнэй мяхаар түлишэ болгоhон аюул,
Үндэжэ ядахадаа Эсэгэ тэнгэри дураа гутаа,
Илалтын үдэр!
Буурал Эхэ газарай хүрьhэнhөө өөрын дураар бэшэ hалаад,
Буха үерэй эбхэрhэн долгиндо этэрүүлжэ урдаhан,
Аадарай хохидолдо орожо унаhан олон мододтол мэтэ
Амгалан байдалай түлөө амияа гамнаагүй сэрэгшын
солые дуудая, Илалтын үдэр!
Дурлажа үрдеэгүй, жаргалаа эдлээгүй хүбүүгээ дайнда алдаад,
Дүүрэн тэгшэ, hанаа дүүрэн hуугаагүйл эхэ, үриеэ шаналан,
Хөөрхы даа, алтан дэлхэйн хүрьhэнhөө халитараа
Хүлеэжэл hуугаал даа, баарhан, эрхиеэ гартаа адхан,
Илалтын үдэр!
Зүгөөр, хүбүүгээ хүлынь дүрөөдэ хүргэхэ hанаатай
хүхэндөө нэнгүүлhэн эхэ
Хүнэй бэе руу түмэр туулга шэдэхыень үриеэ hургаагүйл байха,
Үе дамжуулха хүсэлтэй амидын жаргал заяаhан эсэгэ
Үхэл тахалтай нэгэн болоhон хүбүүгээ буруушааhан лэ
байха, Илалтын үдэр!
Иимэ аюултай, Эхэ оромни, дүрбэн жэл соо тулажа гараад,
Илалтын баярые зүрхэн бүхэндэ бадарааhаншни болоо
Зүүн Европын арадта зол жаргалай сүлөөрэл асараад,
Зэндэмэни сэрэгшэндээ алдар солые асарhаншни болоо,
Илалтын үдэр!
Дайсаниие даража, түүхэдэ ороhон жабхаланта hайндэр
Тэнсэлгүй уярал, аргагүй баясал түмэн зондо түрүүлхэл
байха,
Гайхамшагта аюулай үндэhые үгы хэhэн солошни
Гурбадахи мянган жэлнүүдтэ хэнэйшье хүбшэргэй
хүлгөөхэл байха, Илалтын үдэр!
Библиография
Отдельные издания
1. Сэгнэнэб шамаяа, һахюуһам [Текст]: шүлэгүүд / Р. Намжилова. – Улаанбаатар: Боловсрол судлалын сургууль, 2005. – 88 н. — 1500 экз.
2. Амидын жаргалай эрьегүй далайда [Текст]: шүлэгүүд / Р. Намжилова, [редактор С. Б-О. Бальжурова]. – Захаамин, 2016. — 104н. — 100 экз.
Публикации в периодических изданиях и сборниках
1998
3. Арадай дуунай аялгаар : [шүлэг] / Р. Намжилова. – Текст : непосредственный // Ажалай туг. – Захаамин, 1998. – Июниин 23 (№ 25). – Н. 3. – Текст на бурятском языке.
4. Сагай һубарил : [шүлэг] / Р. Намжилова. – Текст : непосредственный // Ажалай туг. – Захаамин, 1998. – Февр. 24 (№ 8). – Н. 1. – Текст на бурятском языке.
5. Уулзалга ; Хүсэл : [шүлэгүүд] / Р. Намжилова. – Текст : непосредственный // Ажалай туг. – Захаамин, 1998. – Янв. 13 (№ 2). – Н. 3. – Текст на бурятском языке.
6. Хабарай эхиндэ ; Эжынэртэ : [шүлэгүүд] / Р. Намжилова. – Текст : непосредственный // Ажалай туг. – Захаамин, 1998. – Мартын 3 (№ 9). – Н. 3. – Текст на бурятском языке.
7. Хүүгэдтэ хүргэел : Ёнгорбойн дунда һургуулиин 70 жэлэй ойдо ; Үргэлжэ мордуулхыш юрөөнэб ; Наһанай ошолго : [шүлэгүүд] / Р. Намжилова. – Текст : непосредственный // Ажалай туг. – Захаамин, 1998. – Майн 19 (№ 20). – Н. 2. – Текст на бурятском языке.
8. Эжынэртэ : [шүлэг] / Р. Намжилова. – Текст : непосредственный // Ажалай туг. –1998. – Окт. 6 (№ 40). – Н. 2. – Текст на бурятском языке.
1999
9. Бүргэдхэн ; Наһанай ошодол ; Уулзалга : [шүлэгүүд] / Р. Намжилова. – Текст : непосредственный // Ажалай туг. – Захаамин, 1999. – Апр. 13 (№ 15). – Н. 3. – Текст на бурятском языке.
10. Үнгэтэ һолонгые сэгнэе ; Мангир түүлгэ ; Эжынэртэ ; Дуулажал ябахаб ; Түрүүшын уряал ; Хүлеэ ; Хүүгэдтээ хүргэел : [шүлэгүүд] / Р. Намжилова. – Текст : непосредственный // Ажалай туг. – Захаамин, 1999. – Янв. 19 (№ 3). – Н. 2. – Текст на бурятском языке.
11. Хүсэл ; Эжын һанал : [шүлэгүүд] / Р. Намжилова. – Текст : непосредственный // Ажалай туг. – Захаамин, 1999. – Мартын 30 (№ 13). – Н. 2. – Текст на бурятском языке.
2000
12. Нэрлэжэ тоолоёо ододоо ; Эжынэртэ ; Хүлеэ : шүлэгүүд / Р. Намжилова. – Текст : непосредственный // Морин хуур. – 2000. – №1 (3). – С. 88-90. – Текст на бурятском языке.
2003
13. Алтаар бударhан мүшэдэй доро; Байгаалиин шарай; Шамхандаа (дуун); Хабарай эхиндэ (дуун) [Текст]: / Р. Намжилова // Ажалай туг, 2003. — март. 25
14. Шүүмжэлэл; Түрүүшын уряал; Хэрэм буляалга; Үнжэгэн дуранай эхинүүд [Текст]: / Р. Намжилова // Ажалай туг, 2003. — Апр. 1
15. Шүүмжэлэл; Түрүүшын уряал; Хэрэм буляалга; Yнжэгэн дуранай эхинүүд [Текст]:шүлэгүүд / Р. Намжилова // Ажалай туг, 2003. — апрел. 1
16. Уран дүшын магтаал; Түрүүшын уряал [Текст]:шүлэгүүд / Р. Намжилова // Ажалай туг, 2003. — июлиин 8.
17. Шара набшын тайлбари; Хизаар оронойм хабар; Эрдэни хүлэгтөө [Текст]:шүлэгүүд / Р. Намжилова // Ажалай туг, 2003. — окт. 21
18. Һанаандам мүнхэрһэн балшар наһамни [Текст]:шүлэгүүд / Р. Намжилова // Ажалай туг, 2003. — Дек. 9
2006
19. Сэгнэнэб шамаяа, hахюуhам; Дүрбэн ехэ дүйсэн тухай [Текст]:шүлэгүүд/ Р. Намжилова // Ажалай туг, 2006- янв. 24
20. Наhанай амаралтада; Аяншын хүсэл [Текст]:шүлэгүүд/Р. Намжилова // Ажалай туг, 2006- апр. 25
2008
21. Баярым тодыш, байгални; Хэрэм буляалга; Тэмсэлтэ хүсэлэй hүлдэ; шара набшын тайлбари [Текст]:шүлэгүүд / Р. Намжилова // Ажалай туг, 2008 — янв. 29
2009
22. Хадхууртайхан хасуури : [шүлэг] / Р. Намжилова. – Текст : непосредственный // Буряад үнэн : Дүхэриг. – 2009. – Дек. 31 (№ 52). – Н. 1. – Текст на бурятском языке.
2010
23. Арбан хоёр жэлэй магтаал [Текст]:шүлэгүүд / Р. Намжилова // Ажалай туг, 2010 — янв. 26
24. Арбан хоёр жэлэй магтаал : [шүлэг] / Р. Намжилова. – Текст : непосредственный // Буряад үнэн : Дүхэриг. – 2010. – Февр. 11 (№ 5). – Н. 21 : ил. –Текст на бурятском языке.
2011
25. «Эхэнэрэй тайбан сэдьхэл – гал гуламтын бадарал» : [шүлэгүүд] / Р. Намжилова. – Текст : непосредственный // Буряад үнэн : Дүхэриг. – 2011. – Авг. 11 (№ 31). – Н. 14. – Текст на бурятском языке. – Из содерж. : Наһанай жаргал ; Нэгэл дахин ; Сэдьхэлэй хүлгөөн ; Эрхүүдэй бэрхүүдэй.
2012
26. Түүхэтэ уулзалга [Текст]: / Р. Намжилова // Ажалай туг, 2012 — февр. 10
27. Нүүдэлшэ малшанай жаргал [Текст]:шүлэгүүд / Р. Намжилова // Ажалай туг, 2012 — июлиин 13
28. Сэсэрлиг; Айлшалаа шубууд; [Текст]:шүлэгүүд / Р. Намжилова // Ажалай туг, 2012 — июлиин 31
29. Наhанай жаргал; Нэгэл дахин; Сэдьхэлэй хүлгөөн [Текст]:шүлэгүүд / Р. Намжилова // Байгал № 2. — Улаан-Үдэ, 2012 — н. 96-101.
2013
30. Сэнтэй наhан [Текст]: / Р. Намжилова // Ажалай туг, 2013 — Янв. 25
31. Уулзуурта түрэhэн бодолнууд [Текст]: / Р. Намжилова // Ажалай туг, 2013 — февр. 1
32. Сэнтэй наһан ; Уулзуурта түрэһэн бодолнууд : [шүлэгүүд] / Р. Намжилова. – Текст : непосредственный // Буряад үнэн : Дүхэриг. – 2013. – Майн 16 (№ 19) – Н. 20. – Текст на бурятском языке.
2014
33. Һэбэхиин хөөрөөн [Текст]:шүлэгүүд / Р. Намжилова // Ажалай туг, 2014 — дек. 26
34. Хадхууртайхан хасуури [Текст]:шүлэг / Р. Намжилова // Ажалай туг, 2014 — дек. 26
2015
35. Дууланаб, Илалтын үдэрэй солые [Текст]: / Р. Намжилова // Байгал №2. — Улан-Үдэ, 2015. — 69 н.
36. Амидаралай гурбан эрдэни [Текст]: шүлэг / Р. Намжилова // Ажалай туг, 2015 — Янв. 16
37. Сугларагты наадандаа! [Текст]: шүлэг / Р. Намжилова // Ажалай туг, 2015 — Янв. 30
38. Арбан хоёр жэлэй магтаал [Текст]: шүлэг / Р. Намжилова // Ажалай туг, 2015 — Февр. 13
39. Дууланаб, Илалтын үдэрэй солые [Текст]: / Р. Намжилова // Ажалай туг, 2015. — Март. 27.
2016
40. Нэгэл дахин; Эрхүүдэй-бэрхүүдэй; һургуулимнай [Текст]: шүлэгүүд / Р. Намжилова // Ажалай туг, 2016 — Июлиин 29
41. Публикация о ней: Мянган жэлэй уулзуурта [Текст]: / Р. Намжилова // Ажалай туг, 2016 — Авг. 12
42. Сэгнэнэб гэгээн hахюуhаяа; hэбэхиин хөөрөөн [Текст]: шүлэгүүд / Р. Намжилова // Ажалай туг, 2016 — Авг. 12
43. Һанаандам мүнхэрhэн балшар наhамни [Текст]: шүлэгүүд / Р. Намжилова // Ажалай туг, 2016 — Авг. 26
44. Сугларагты наадандаа!; Баярым тодыш, Байгални; Наhанай амаралтада [Текст]: шүлэгүүд / Р. Намжилова // Ажалай туг, 2016 — Сент. 16
45. Наhанай жаргал; Сэнтэй наhан [Текст]: шүлэгүүд / Р. Намжилова // Ажалай туг, 2016 — Сент. 30
46. Сэдьхэлэйм мүрнүүд : [шүлэгүүд] / Р. Намжилова. – Текст : непосредственный // Буряад үнэн. – 2016. – Сент. 28 (№ 38). – Н. 9. – Из содерж. : Нэрлэжэ тоолое ододоо : (Буряад оронойм эрхим хүбүүдтэ) ; Үлгы минии Буряадни ; Буряадайм соло.
47. Хоргодолсожо наадая ; Арбан хоёр жэлэй магтаал ; Эрхүүдэй – бэрхүүдэй ; Һургуулимнай : [шүлэгүүд] / Р. Намжилова. – Текст : непосредственный // Буряад үнэн. – 2016. – Окт. 19 (№ 41). – Н.13 : фот. цв. – Текст на бурятском языке.
48. Шара набшын тайлбари : [шүлэг] / Р. Намжилова. – Текст : непосредственный // Буряад үнэн. – 2016. – Авг. 10 (№ 31). – Н. 22. – Текст на бурятском языке.
2017
49. Наhанай харгы [Текст]: шүлэг / Р. Намжилова // Ажалай туг, 2017. — Апр. 28
50. Түүхэтэ уулзалга / Р. Намжилова. – Текст : непосредственный // Буряад үнэн. – 2017. – Июлиин 12 (№ 27). – Н. 21. – Текст на бурятском языке.
51. Шара намшын тайлбари ; Байдалай зураглал ; Үнгэтэ һолонгые сэнгэе : [шүлэгүүд] / Р. Намжилова. – Текст : непосредственный // Буряад үнэн : Дүхэриг. – 2017. – Окт. 25 (№ 42). – Н. 19. – Текст на бурятском языке.
2019
52. Сагай үлхөө; Сэгнэнэб гэгээн һахюуһаяа; Һанаандам мүнхэрһэн балшар наһамни; Хадхууртайхан хасуури [Текст]: шүлэгүүд / Р. Намжилова // Ажалай туг, 2019- Сент. 13.
53. Хадхууртайхан хасуури [Текст]: шүлэг / Р. Намжилова // Ажалай туг, 2019- Дек. 27
2021
54. Сагай үлхөө ; Сэгнэнэб гэгээн һахюуһаяа ; Һанаандам мүнхэрһэн балшар наһамни : [шүлэгүүд] / Р. Намжилова. – Текст : непосредственный // Уран-Дүшэ : хамтын согсолбори / литобъединение «Уран-Дүшэ» ; [редактор С.-Х. Д. Дармаева ; согсолон бүридхэгшэ Д. Ц. Тогмитова]. – Улан-Удэ, 2021. – Н. 85-92 : фот. – Текст на бурятском языке.
О ней
«Амидын жаргалай эрьегүй далайда» / подготовила Г. Базаржапова-Дашеева. – Текст : непосредственный // Буряад үнэн. – 2017. – Июлиин 12 (№ 27). – Н. 21 : фот. – Текст на бурятском языке.
Балданов, Б. Захааминай шанга тулалдаанууд / Б. Балданов. – Текст : непосредственный // Буряад үнэн. – 2016. – Окт. 12 (№ 40). – Н. 7. – Текст на бурятском языке.
Найданов, Ц. «Арсын хангал тэрлигэй хормойн торгые гайхаһаар…» / Ц. Найданов. – Текст : непосредственный // Ажалай туг. – Захаамин, 1999. – Мартын 30 (№ 13). – Н. 2. – Текст на бурятском языке.
Ринчинов, С. Бодолнуудаараа хубаалдаял… : ирагуу найруулагша Роза Намжиловагай 70 наһанай ойе угтуулан / С. Ринчинов. – Текст : непосредственный // Буряад үнэн. – 2016. – Авг. 10 (№ 31). – Н. 22 : фот. – Текст на бурятском языке.
Ринчинов, С. Шүлэгэй ханхинаан, шатарай тэмсээн / С. Ц. Ринчинов. – Текст : непосредственный // Буряад үнэн. – 2017. – Окт. 25 (№ 42). – Н. 19 : фот.– Текст на бурятском языке.
Чимитов, Г. «Уран Дүшын» урма баяр : [О новой книге Р. Намжиловой «Сэгнэнэб шамаяа, һахюуһан»] / Г. Чимитов. – Текст : непосредственный // Буряад үнэн : Дүхэриг. – 2005. – Янв. 20 (№ 5). – Н. 8 : фот.