Самбуев Пурбо Самбуевич

Пурбо Самбуевич Самбуев родился в середине лета (июнь) 1925 года в селе Санага в местности Номто-гол. В 1933 году поступил в местную начальную школу, в 1937 году закончил её, потом поступил в Санагинскую среднюю школу, 8 классов которой закончил в 1941 году. Работал в родном колхозе, с 1949 года работал в городе Улан-Удэ в почтовой связи, в 1953 году начал работать продавцом сельпо в селе Хужир. С 1955 по 1968 год начал работать учителем в Хужирской восьмилетней школе, а в 1968 году переходит инспектором в Закаменский районный госстрах.
С 1970 года работал сантехником в  Дутулурской котельной. В 1985 году вышел на пенсию.

П. С. Самбуев с 4 класса начал писать небольшие рассказы, очерки и стихи. До окончания 8 класса он являлся редактором стенгазеты, также рисовал карикатуры и шуточные рисунки. Стихи, рассказы П. Самбуева публиковались в районной газете «Ажалай туг», в республиканской газете «Буряад үнэн» и журнале «Байкал». Несколько его стихов, заметки об обычаях и традициях местного населения вошли в сборник «Уран Дүшын угалзанууд» («Узоры Уран Дүшэ»), он автор книги «Дэлхэй дээрэ үнэн болоhон ушарнууд» («Явления и события, действительно происходившие в мире».

«Туйлаһан Агуу Илалта»

Галзуу Гитлер тэнэг һанаандаа

Гансата Совет гүрэниие эзэлэн

Гартаа абахаар түсэб табижа,

Галта дайгаар добтолон ороо һэн.

Халуун наранай элшэ туяае

Хара утаан хииртээгээ бэлэй.

Хамаг олон эхэнэр зоной

Хани нүхэдые хосороогоо бэлэй.

Эрхэшье, бэрхэшье хүнэй хүбүүд

Элһэ шоройдо дарагдан булагдажа,

Эжы, аба, ханилһан нүхэдтөө

Эрьелтэгүйгөөр хахасаа бэлэй.

Дүрбэн жэлэй турша соо болоһон

Дүлэтэ дайн зониие хашараагаа,

Дүүрэн жаргалта элүүр хүнүүдые

Дутамаг аһамаг болгожо туляагаа.

Алтан дэлхэйдэ түймэр табяад

Амархан һалахабди гэжэ һанаа гү,

Арад зоной урда хүсэд тоосон

Амидыгаар нүгэлөө үзэжэ амсаа.

Агууехэ ород арад суугаараа,

Анда олон яһатан нүхэд суугаараа,

Эзэрхэг фашист хорото дайсадые

Эшээн соонь хоргоожо нэрбээ.

Үлгэн дэлхэйн сэнхир тэнгэри

Үүлэгүй боложо гансата сэлмээ һэн.

Үлэн хооһон үншэрһэн хүн зон

Үе наһанаа жаргал бэдэрээ һэн.

Хүлеэжэ ядаһан илалтын үдэр ерэжэ,

Хүн зон хүхюун шарай шарайлаа һэн.

Хүрин улаан һүлдэ тугууд намилзан,

Хүсэ шадалаа харуулһан тэмдэг үгөө һэн.

Уян сэдьхэлэй утаһан гэнтэ таһаржа,

Уйдхар гашуудал тэгшэ болоо һэн.

Урдамнай жаргал байха гэжэ найдаад,

Уйдхараа тараан һамаардаг һэн.

Хатуу шанга дайнай үеын хүнүүд

Хашаралтагүй бэрхэшээл дабаа ха юм.

Ара талада хүдэлһэн ажалшад

Агуу Илалта туйлалсаа ха юм.

Эхэ орон түрэл нютагаа түлөө,

Эрхэ сүлөө жаргалай түлөө,

Дайнда унаһан хүнүүдэй нэрэ солые

Дахин дабтажа шэнээр һэргээел,

Халуун дайнһаа бусажа ерээшэд

Хаһагүй боложо үтэлбэд ха юм.

Наһанаа хэмдэ хүрэтэрынь эдэнэртэ

Налгай зохидоор хандажа ябаял,

Хүндэ ажалһаа хашарааб гэнгүй,

Хүйтэнэй сагта даарааб гэнгүй,

Ара талада амаралтагүй хүдэлһэн

Ажалша малша ажалай ветерануудта алдар соло!

Библиография

Отдельные издания

  1. Дэлхэй дээрэ үнэн болоһон үйлэ ушарнууд [Текст]: / П. Самбуев. — Захаамин, 1994. — 49н.
  2. Мэдэжэ ябая = [Бурятские традиционные учения] / П. Самбуев. – Улаан-Yдэ, 2022. – 66 н. – Текст на бурятском языке. – Текст : непосредственный.*

Публикации в периодических изданиях и сборниках

1991 

     1. Алтан ганжар : [шүлэг] / П. Самбуев. – Текст : непосредственный //Ажалай туг. – Захаамин, 1991. – Нояб. 28 (№ 143). – Н. 4. – Текст на бурятском языке.

     2. Ёнгорбойн аршаан ; Сонхын мүльһэн ; Хилээмэн : [шүлэгүүд] / П. Самбуев. – Текст : непосредственный //Ажалай туг. – Захаамин, 1991. – Нояб. 23 (№ 141). – Н. 4. – Текст на бурятском языке.

     3. Заншалта Сагаалган : [шүлэг] / П. Самбуев. – Текст : непосредственный // Ажалай туг. – Захаамин, 1991. – Февр. 26 (№23-25). – Н. 7. – Текст на бурятском языке.

     4. Захааминай буряадуудай урдын дуунууд / составитель П. Самбуев. – Текст : непосредственный // Ажалай туг. – Захаамин, 1991. – Июлиин 13 (№ 84). – Н. 3. – Текст на бурятском языке.

1992 

     1. Хүнэй наһан ; Залуушуулда захяа: [шүлэгүүд] / П. Самбуев. – Текст : непосредственный //                    Буряад  үнэн. – 1992. – Дек. 4 (№ 236). – Н. 3. – Текст на бурятском языке.

     2. Хүнэй наһан ; Минии хүсэл ; Нүхэд ; Хүлэгни ; Шүлэг : [шүлэгүүд] / П. Самбуев. – Текст :                        непосредственный // Зэмхэ сэсэгэй зэрэлгээн соо / составитель и редактор Н. Д. Гармаева. –              Закаменск, 1992. – Н. 54-58 : фот. – Текст на бурятском языке.

1994 

     1. Сагаалганай түүхэ ба гурим : арадаймнай ёһо заншалнууд ; Сагаалганай амар мэндэ : [шүлэг] ;            Сагаалганай, Нохой жэлэй үреэлнүүд / П. Самбуев. – Текст : непосредственный // Буряад үнэн. –        1994. – Мартын 3 (№ 42). – Н. 3. – Текст на бурятском языке.

     2. Санагын таабайнар : домог-зураглал ; Ургыхан ; Минии хүсэл : шүлэгүүд / П. Самбуев. – Текст :            непосредственный // Уран Дүшын угалзанууд : (хамтын согсолбори) / [составитель С.-Х. Д.                  Дармаева]. – Закаменск, 1994. – Н. 7-12. – («Уран Дүшэ» литературна нэгэдэлэй 25 жэлэй ойдо).          – Текст на бурятском языке.

1996

  1. Минии хүсэл; Нүхэд [Текст]: шүлэгүүд / П. Самбуев // Байгал № 4. — Улаан-Үдэ, 1996. — н. 50-51.

1997 

     1. Эсэгын гурбан хүбүүд ; Нүхэд: [шүлэгүүд] / П. Самбуев. – Текст : непосредственный // Буряад              үнэн. – 1997. – Окт. 11 (№ 195). – Н. 3. – Текст на бурятском языке.

2007

  1. Санагын таабайнар  [Текст]: шүлэгүүд / П. Самбуев // Ажалай туг — Захаамин, 2007. — сент. 25.

2012

  1. Дэлхэй дээрэ болоһон үйлэ ушарнууд [Текст]: / П. Самбуев // Байгал, №2 — Буряад үнэн, Улаан-Үдэ, 2012. —  н. 154-156.
  2. Аманай алдуу ; Болохогүй газарта модо отолоо; Дайдын эзэдэйдэ хонобо : дэлхэй дээрэ үнэн болоһон үйлэ ушарнууд / П. Самбуев. – Текст : непосредственный // Байгал. – 2012. – № 2. – Н. 154-156 : фот. – Текст на бурятском языке.
  3. Дэлхэй дээрэ үнэн болоһон үйлэ ушарнууд / П. Самбуев. – Текст : непосредственный // Байгал. – 2012. – № 2. – Н. 54-156. – Текст на бурятском языке.

2016

  1. Архи, тамхи, шагай хаанаhаа бии болооб? [Текст]: хөөрөөн / П. Самбуев // Ажалай туг — Захаамин, 2016. — Янв. 29

2017

      1. Орон нютагай эзэд абараа һэн ;  Лубсан ламын талаан : жэгтэй ушаралнууд / П. Самбуев. –                  Текст : непосредственный // Буряад үнэн. – 2017. – Июниин 7 (№ 22). – 23 н. – Текст на                          бурятском языке.

     2. «Уран Дүшын» угалзанууд / подготовила Г. Базаржапова. – Текст : непосредственный //                        Буряад  үнэн. – 2017. – Июниин 7 (№ 22). – Н. 17. – Из содерж. : Хүлэгни : [шүлэг] / П. Самбуев.            – Текст на бурятском языке.

2018

  1. Архи, тамхи, шагай хаанаhаа бии болооб? [Текст]: хөөрөөн / П. Самбуев // Ажалай туг — Захаамин, 2018. — Авг. 31

2020

  1. Ургыхан [Текст]: шүлэг / П. Самбуев // Ажалай туг — Захаамин, 2020. — Авг. 14.
  2. Заяанай заншал [Текст]: / П. Самбуев // Буряад үнэн № 45, Улаан-Үдэ, 2020. —  н. 11.

2021 

     1. Хүнэй наһан ; Хүлэгни ; Минии хүсэл ; Шүлэг : [шүлэгүүд] / П. Самбуев. – Текст :                                       непосредственный // Уран-Дүшэ : хамтын согсолбори / литобъединение  «Уран-Дүшэ»                       Закаменского района ; [редактор С.-Х. Д. Дармаева ; согсолон бүридхэгшэ Д. Ц. Тогмитова]. –             Улан-Удэ, 2021. – Н. 9-13 : фот. – Текст на бурятском языке.